مطالبه نفقه گذشته

زن و مرد در زندگی حقوقی در قبال یکدیگر دارند. یکی از حقوق زن در زندگی نفقه است. مرد موظف به پرداخت نفقه به زن در طول زندگی میباشد. حتی اگر زوجه مطالبه نفقه گذشته خود را داشته باشد، مرد باید آن را پرداخت کند. در صورت بروز مشکلاتی در زمینه نفقه یا سایر زمینه های دعاوی خانوادگی، وکیل و موکل با پیگیری های قضایی میتوانند از حق خود دفاع کنند. موسسه حقوقی و داوری تحکیم غیاث با بهترین وکیل شیراز میتواند راهنمای شما در تمام مسائل حقوقی باشد.

نفقه چیست؟

نفقه، نیازات متعارف زندگی از جمله مسکن، خوراک، پوشاک، هزینه های درمانی و وسایل زندگی میباشد. مرد بعد از عقد دائم موظف است نفقه را به زن پرداخت نماید. نکته مهم در دریافت نفقه این است که اگر زوجه در طول زندگی از تمکین جلوگیری کند نفقه به او تعلق نخواهد گرفت. درصورتیکه مرد عدم تمکین زن را از طریق دادگاه اثبات کند میتواند نفقه را به زن پرداخت نکند. توضیحات کامل را میتوانید در مقاله نفقه زن مطالعه نمایید.

انواع نفقه در قانون ایران

طبق قانون ایران نفقه به سه دسته زیر تقسیم خواهد شد.

نفقه ارقاب: شامل وسایل منزل، خوراک، پوشاک، مسکن با توجه به توانایی مالی مرد میباشد.

نفقه زوجه: این نوع نفقه شامل خوراک، پوشاک، مسکن و وسایل خانه در شان و مناسب زن میباشد. اگر زن قبل از ازدواج خود عادت به داشتن خادم داشته باشد مرد موظف است به عنوان قسمتی از نفقه او خادم اختیار کند.

نفقه زندانی: شامل پوشاک، خوراک و دوا و درمان  وحمام زن زندانی میباشد.  

نفقه معوقه چیست؟

زن به ازای انجام وظایف زناشویی خود اعم از تمکین عام و خاص و دیگر وظایفی که قانون و شرع برای او مشخص کرده است مستحق دریافت نفقه از مرد میباشد. حال اگر مرد مدتی از پرداخت نفقه به او خودداری کند بحث نفقه معوقه مطرح خواهد شد. یعنی نفقه ای که برای زمان قبل بوده و پرداخت نشده است. زن در این حالت میتواند درخواست خود را مبنی بر دریافت نفقه معوقه به دادگاه تقدیم نماید.

حق زن در مطالبه نفقه گذشته

طبق قانون، زن این حق را دارد که نفقه حال یا آینده خود را از مرد مطالبه کند. همچنین درصورتیکه که زن در طول زندگی به همسر خود تمکین کرده باشد اما مرد نفقه ای به او نپرداخته باشد زن میتواند مطالبه نفقه گذشته خود را داشته باشد. در صورتیکه مرد به مطالبه نفقه گذشته زن توجه نکند زوجه میتواند با مراجعه به دادگاه و دادن درخواست مورد نظر از حق خود دفاع کند.

تفاوت نفقه و اجرت المثل ایام زوجیت

زن زمانی میتواند از مرد درخواست نفقه داشته باشد که به وظایف مقرر شده در زندگی مشترک عمل کرده باشد. اجرت المثل ایام زوجیت زمانی قابل دریافت است که تحت شرایطی زن وظایفی را که برعهده او نیست در زندگی مشترک انجام میدهد. از جمله این وظایف میتوان نگهداری فرزندان، انجام کارهای منزل مانند شست و شو و آشپزی را نام برد. شرایط دریافت اجرت المثل را بطور کامل در مقاله اجرت المثل ایام زناشویی توضیح داده ایم.

عدم پرداخت نفقه توسط شوهر

اینکه چگونه زن میتواند نفقه گذشته خود را درخواست کند، مسئله ای است که بسیاری از وکیل و موکل ها با آن مواجه هستند. زن میتواند با دادن دادخواست، نفقه ایام گذشته خود را از مرد مطالبه نماید. اما طبق قانون زن نمیتواند بابت عدم پرداخت نفقه توسط شوهر از وی شکایت کیفری داشته باشد. تنها زمانی شکایت امکان پذیر است که مرد از پرداخت نفقه حال و آینده زن ممناعت کند.

مراحل رسیدگی به دادخواست عدم پرداخت نفقه

درصورتیکه مرد نفقه حال یا آینده زن را پرداخت نکند زن میتواند از طریق قانون از وی شکایت و درخواست خود را ارائه کند. حکم مرد در این حالت حبس خواهد بود. اما در مورد مطالبه نفقه گذشته زن باید دادخواست مطالبه نفقه را به دادگاه تقدیم کند. کارشناس نفقه پس از بررسی مدارک در پرونده میزان نفقه گذشته را مشخص مینماید و مرد ملزم به پرداخت آن میباشد. گاهی فرد در صورت داشتن توانایی مالی و تمکین همسر، نفقه گذشته وی را نمیپردازد یا تادیه نفقه اشخاصی که به آنها نفقه تعلق میگیرد را پرداخت نمیکند. طبق ماده 642 قانون مجازات اسلامی  این فرد به سه تا پنج ماه حبس محکوم خواهد شد.

درخواست نفقه ایام گذشته فرزند

همانطور که گفته شد نفقه شامل مسکن، خوراک، پوشاک و... میباشد. فرزند نیز در حد اسطاعت پدر میتواند مطالبه نفقه را از پدر خود داشته باشد. پدر نیز تا زمان 18 سالگی فرزند پسر و تا زمان استقلال مالی یا خانوادگی فرزند دختر، موظف است نفقه آنها را پرداخت کند. درصورتیکه پدر با داشتن توانایی مالی نفقه فرزندان را نپردازد آنها میتوانند از وی شکایت کنند و نفقه حال و آینده خود را دریافت کنند اما فرزندان حق درخواست نفقه گذشته را ندارند.

موارد مجاز برای عدم پرداخت نفقه

پرداخت نفقه برعهده مرد است و ملزم به این کار میباشد. در بعضی از موارد در قانون حق عدم پرداخت نفقه را به مرد میدهد. در این مواقع مرد از پرداخت نفقه حال یا آینده یا نفقه گذشته معاف خواهد شد.

• ترک کردن منزل توسط زن
   
• عدم تمکین عام و خاص زن
   
• نشوز و ناسازگاری زن بدون داشتن دلیل موجه
   
• عدم داشتن حسن معاشرت زن

نفقه گذشته زن شاغل

حالتی را تصور کنید که زن مشغول به کار در یک اداره میباشد و ماهیانه حقوق خود را دریافت مینماید. در طول زندگی مشترک مرد به دلیل شاغل بودن و کسب درامد زن، تهیه و پرداخت هزینه خوراک و پوشاک همسر خود را بر عهده خودش میگذارد. و سالها از این جریان میگذرد. زن در این حالت به راحتی میتواند برای کل مدتی که شوهر هزینه های او را پرداخت نکرده از دادگاه مطالبه نفقه نماید. این امر به راحتی قابل اثبات و اجرا میباشد.

نفقه گذشته فرزند طلاق

شرایطی را در نظر بگیرید که زوجه مطلقه شده و حضانت فرزند را نیز برعهده دارد. فرزند از ابتدای طلاق به مدت چند سال است که در کنار مادر زندگی میکنند. پدر در این مدت هیچ نفقه ای اعم از هزینه تحصیل یا خوراک و پوشاک به فرزندان پرداخت نکرده است. در این حالت فرزند به شخصه میتوانند برای دریافت نفقه حال و آینده خود اقدامات لازم را انجام دهند اما درمورد نفقه گذشته فرزندان، در قانون حقی برای آنها درنظر گرفته نشده است.

نفقه های گذشته فرزندی که از نفقه محروم شده

اگر پدر هیچگاه نفقه فرزند خود را پرداخت نکرده باشد. فرزند به منظور دریافت نفقه اقدامات قانونی انجام داده باشد و حکم پرداخت نفقه برای پدر صادر شده باشد. اما پدر از پرداخت آن جلوگیری کند حتی اگر فرزند به دستور دادگاه از دریافت نفقه محروم شود پدر موظف است نفقه هایی که برای آن حکم صادر شده اند را پرداخت نماید.

نکاتی درمورد نفقه زن

1. هدف از وضع قانونی به نام نفقه، حمایت از حقوق زنان در جامعه و خانواده میباشد و اینکه زنان درآمد و توانایی کافی برای تامین مخارج زندگی مشترک را ندارند.
    
2. قانون، حق مطالبه نفقه را برای زن در نظر گرفته و در صورت عدم پرداخت توسط شوهر زن میتواند از راه مدنی یا کیفری او را تحت تعقیب قرار دهد.
    
3. اگر مرد مالی را به عنوان نفقه به زن بپردازد، زن بصورت کامل مالک آن میشود و حق فروش یا بخشش آن مال به او داده میشود.
    
4. اگر مرد ملزم به پرداخت نفقه به سایر خویشاوندان خود باشد، اما توانایی مالی برای پرداخت نفقه به زن و خویشاوندان خود را نداشته باشد پرداخت نفقه زن اولویت بیشتری دارد.
    
5. خویشاوندان نسبی مرد، حق مطالبه نفقه ایام گذشته را نخواهند داشت اما در قانون این حق برای زن در نظر گرفته شده است.
    
6. حتی در صورتی که زن از ثروت و توانایی مالی بالایی برخوردار باشد باز هم حق مطالبه نفقه خود را دارد.
    
7.  پرداخت نفقه یک وظیفه یک جانبه است که تنها مرد موظف به پرداخت آن است و زن در پرداخت نفقه وظیفه ای ندارد.
    
8. برخلاف نفقه خویشاوندان نسبی مرد، نفقه زن به عنوان طلب ممتاز محسوب میشود. بنابراین اگر شوهر فوت شده یا ورشکسته شود یا مرد توانایی مالی برای پرداخت بدهی های خود نداشته باشد نفقه زن بر تمام بدهی ها اولویت دارد.
    
9.  در صورت خودداری مرد از دادن نفقه قانون به زن حق طلاق داده و زن میتواند از طریق دادگاه یا شورای حل اختلاف به طلاق رسیدگی کند.

عدم پرداخت نفقه و عسر و حرج زن

اینکه آیا عدم پرداخت نفقه موجب عسر و حرج زن میشود مطلبی است که برای بعضی از وکیل و موکلان مبهم است. نفقه ای که در صوت عدم پرداخت آن عسر و حرج زن ایجاد میشود نفقه آینده میباشد. نفقه گذشته مانند دینی است که برعهده شوهر میباشد و مانند سایر دین های او باید آن را پرداخت نماید.

کلام آخر

نفقه، اجرت المثل و مهریه از جمله حقوقی است که در قانون برای زن مشخص شده است. علاوه بر مطالبه نفقه حال و آینده، زن این حق را دارد که مطالبه نفقه گذشته خود را نیز داشته باشد. برای دریافت حق قانونی، در هر زمینه حقوقی وکیل و موکل باید با قوانین آشنایی کافی داشته باشند. بهترین وکیل شیراز از موسسه حقوقی و داوری تحکیم غیاث میتواند اطلاعات کامل را در زمینه های مختلف حقوقی در اختیار شما قرار دهد. کافی است با ما تماس بگیرید.