مجازات رشوه

رشوه و ربا تاثیر بدی بر اقتصاد یک جامعه دارد و اخلاقیات را زیر پا می گذارد. اما رشوه و ربا چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ در این مقاله قصد داریم مسائل مربوط با رشوه، تفاوت آن با ربا و مجازات رشوه گرفتن را از قول مشاور موسسه داوری و حقوقی تحکیم غیاث ذکر کنیم.

 رشوه چیست؟

کارمندی که برای انجام یا عدم انجام کاری برای ارباب رجوع، مالی را از او می پذیرد یا ملک او را به ارزشی بسیار کمتر از قیمت حقیقی آن می‌خرد، در واقع رشوه دریافت کرده است.کسی که رشوه میگیرد مرتشی و فرد مقابل که رشوه میدهد راشی نامیده می‌شوند‎. رشا و ارتشا جرم مطلق محسوب میشود‎ و از جرایم عمومی است که نیاز به شاکی خصوصی ندارد.

مثال های رشوه

-- گرفتن مبلغی به جز آنچه در قوانین و مقررات معین شده است.

-- دریافت مالی بلاعوض یا به وضوح ارزان تر از قیمت معمولی (یا ظاهراً به قیمت عادی و در اصل به مقدار کمتر از قیمت).

-- فروش مالی آشکارا گران تر از قیمت به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به ارباب رجوع بدون توجه به مقررات مربوطه.

-- فراهم کردن موجبات رشوه خواری از قبیل مذاکره جهت جلب موافقت، دریافت وجه، دارایی یا سند پرداخت وجه از ارباب رجوع.

رشوه در دین اسلام

رشوه عملی حرام است که در تعاریف فقهی مفهوم دادن مال به قاضی برای تغییر حکم حق به باطل یا دادن حکم باطل به‌جای حکم عادلانه است.

خود کلمه رشوه به صراحت در قرآن ذکر نشده، اما در روایات فراوانی به آن اشاره شده است. از جمله در روایتی از پیامبر(ص) رشوه دادن و گرفتن آن و واسطه گری برای رشوه مورد عملی ناپسند واقع شده است. در دیگر روایات از رشوه به عنوان گناهی  در حد کفر و شرک یاد شده است .  در بسیاری از روایات دیگر، مال رشوه را حرام خوانده اند.

رشوه از نگاه برخی صرفا منحصر به دادن مال نیست؛ بلکه شامل هر عملی است که در رأی قاضی یا عملکرد یک کارمند تاثیرگذار باشد و او را ترغیب به عمل غیر قانونی کند از چاپلوسی گرفته تا تعمیر ماشین و....

مجازات رشوه

 مجازات رشوه شامل حال رشوه گیرنده، رشوه دهنده و واسط آنها نیز است.

مجازات رشوه دادن

طبق ماده 592 قانون مجازات اسلامی «رشوه دهنده افزون بر ضبط مال ناشی از ارتشاء، به حبس از ۶ ماه تا سه سال یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌گردد.»

استثناء : اگر رشوه‌دهنده برای حفظ حقوق حق خود مجبور به پرداخت وجه یا مالی باشد، پیگیری کیفری نداشته و مجازات رشوه شامل حال او نمیشود همچنین وجه یا مالی که داده است، به او برگردانده خواهد شد.

مجازات رشوه گرفتن

طبق ماده ۳ قانون مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری با توجه به میزان مبلغ دریافتی، مجازات رشوه فرق میکند:

1. اگر مبلغ دریافتی ۲۰ هزار ریال و کمتر باشد، میزان مجازات رشوه گرفتن کارمندان عادی برکناری موقت به مدت  ۶ ماه تا ۳ سال می باشد در حالی که برای برای مدیران کل و بالاتر مجازات رشوه گرفتن برابر با عزل دائم آنان از مشاغل دولتی است.   

2. اگر ارزش مال دریافتی  بیش از ۲۰ هزار ریال تا ۲۰۰ هزار ریال باشد ، مجازات کارمندان عادی یک تا ۳ سال حبس و پرداخت جزای نقدی معادل وجه گرفته شده  در کنار برکناری موقت از ۶ ماه تا ۳ سال می باشد. همچنین مجازات رشوه گرفتن مدیران کل و هم‌طراز انفصال همیشگی از مشاغل دولتی است.

3. درصورتی که میزان مال بیشتر از ۲۰۰ هزار ریال تا یک میلیون ریال باشد توبیخ کارمندان عادی به ۲ تا ۵ سال حبس افزایش می یابد . همچنین باید معادل مال دریافتی را به عنوان جزای نقدی پرداخت نماید. برکناری موقت بین ۶ ماه تا ۳ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق از دیگر مجازات مطرح شده است. مجازات رشوه مدیران کل ۲ تا ۵ سال حبس، جزای نقدی برابر وجه دریافتی،‌ انفصال دائم از مشاغل دولتی و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود.

4. اگر ارزش مال بیش از یک میلیون ریال باشد مجازات رشوه کارمندان ۵ تا ۱۰ سال حبس، پرداخت جزای نقدی به اندازه میزان رشوه دریافتی، برکناری موقت بین ۶ ماه تا ۳ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق است . برای مدیران کل ۵ تا ۱۰ سال حبس، پرداخت جزای نقدی معادل وجه ، عزل دائم از مشاغل دولتی و تا ۷۴ ضربه شلاق است.

نکته حائز اهمیت این است که اگر فردی نقش واسطه گری را در زمینه رشوه دادن و رشوه گرفتن داشته باشد و با آگاهی کامل خود شرایط رشوه را فراهم کند مجازات رشوه نیز شامل حال او میشود.

تفاوت رشوه و ربا

تعریف ربا: ربا در عرف جامعه به معنای پرداخت مبلغی به فرد به شرط دریافت سود بیشتر است که میتوانید مطالب بیشتر در خصوص ربا و مجازات ربا خواری را در این مقاله مطالعه کنید.

تعریف رشوه: دریافت مبلغی از سمت نمایندگان دولتی در جهت انجام کاری خلاف قانون و دستورالعمل های موجود.

تاثیر رشوه و ربا در جامعه

هر عمل ناپسندی که توسط افراد در جامعه انجام گیرد، می تواند تاثیرات منفی بر جامعه بگذارد. رشوه دادن و رشوه گرفتن موجب پایمال شدن حقوق قشر مستضعف می شود و یکی از بزرگ ترین موانع اجرای عدالت در جامعه است. در این شرایط بسیاری از افراد ممکن است به ازای دریافت وجه و رشوه، حاضر به انجام مسئولیت های خود شوند که در این صورت افرادی که توانایی پرداخت مبالغ رشوه را ندارند ممکن است از دریافت خدمات دولتی مورد نظر محروم شوند.

همچنین ربا موجب افزایش تورم ، کساد شدن کسب و کار ،رکود اقتصادی و افزایش فاصله طبقاتی در اجتماع میشود.

کلام اخر

امید بر این است که جواب سوال خود را در خصوص مجازات رشوه از این مقاله گرفته باشید، اگر در این زمینه ابهاماتی در ذهنتان باقی مانده است ، میتوانید از مشاور حقوقی موسسه تحکیم غیاث راهنمایی بگیرید.