ربا خواری

ربا خواری عملی است که در بسیاری از ادیان ناپسند تلقی می شود. رواج رباخواری، دشواری ها و جرایم بسیاری را بوجود آورده است که به موجب آن درگیری ها و تشکیل پرونده های کثیری در دادگستری ایجاد شده است. در این مقاله مباحث وابسته با ربا و مجازات رباخواری از زبان مشاور موسسه داوری حقوقی تحکیم غیاث ذکر شده است.

ربا و رباخواری چیست؟

ربا خواری در قرآن کریم به عنوان " تعلام جنگ با خدا و رسولش" یاد شده است همچنین از دید اسلام از خطرناک ترین زیان های اجتماعی و از گناهان بزرگ به شمار می رود.

انواع ربا

ربا، دو قسم است:

ربای قرضی: یعنی کسی کالش را به کسی قرض دهد به شرطی که پس از مدتی بیشتر از چیزی که داده پس بگیرد.

ربای در معامله: آن است که معامله بر یک جنس انجام بگیرد، یعنی عوض و معوض از یک نوع باشند.

آثار ربا در جامعه

رواج ربا و نزول در یک جامعه قطعا آثار مخربی به همراه خواهد داشت که در ادامه به این آثار می پردازیم.

ترک کار خیر و قرض دادن

با رواج ربا و نزول در بین مردم یک جامعه، مهمترین اصول اخلاقی در جامعه از بین خواهد رفت. یکی از آثار مخرب ربا، ندادن قرض و وام قرض الحسنه می باشد. با تداول این جریان دیگر حتی برادر به برادر خود پولی قرض نمی دهد و تنها معیار کمک به دیگران و قرض، کسب سود بیشتر خواهد شد که در این شرایط پیوندهای انسانی و عاطفی به سمت کم رنگ شدن پیش خواهد رفت.

کساد کسب و کار و رکود اقتصادی

با افزایش ربا و نزول در اجتماع، قشر ثروتمند به دنبال کسب و کار، تولید و فعالیت اقتصادی نمی روند زیرا سرمایه گذاری در صنعت و اقتصاد با ریسک همراه است اما دادن پول خود به صورت ربوی و نزولی، هیچ ریسکی نداشته و سود مشخصی را می طلبد. از طرفی، شخص دریافت  کننده ربا با توجه به سود بالایی که قرار است پرداخت کند، حتی اگر کار اقتصادی خوبی را هم با آن انجام دهد، چندان موفق نمی شود چرا که سود حاصل از تولید به جای سرمایه گذاری در خود کار، به اموال فرد ربا دهنده اضافه می شود.

فاصله طبقاتی در اجتماع

ایجاد شکاف طبقاتی واضح ترین نتایج ربا و نزول است. در این شرایط شخص ربا دهنده سود خود را گرفته و اصل سرمایه اش هم تضمین شده است. مداوم بر سرمایه ی ربا دهنده افزوده می شود و شخص ربا گیرنده هم هر چه سود کند باید به ربا دهنده دهد و بجز آن احتمال دارد اصل سرمایه اش هم از بین برود، در این شرایط روز به روز این فاصله طبقاتی بیشتر خواهد شد.

افزایش تورم

وقتی وام های با سود ربوی درکار باشد، صنایع و تولیدی ها که مجبور به گرفتن آن هستند، کم کم شاهد افزایش هزینه خود خواهند شد. تولید کننده بخش بسیاری از سود خود را به همان مرجع و سازمان وام دهنده خواهد داد. سود کم باقی مانده برای تولید کننده، یا باعث افزایش هزینه کالا می شود و یا باعث نابودی کسب وکار، که هر دو حالت باعث تورم و بی ثباتی در تولید و اقتصاد می شود.

ربا از دید قانون

در تعریف ربا مطابق ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی این گونه آمده: "هر توافقی میان دو یا چند نفر تحت هر قراردادی از قبیل قرض، صلح، بیع و امثال آن که جنسی را با شرط اضافه با همان جنس معامله کند یا اضافه بر مبلغ پرداختی، دریافت نماید، ربا قلمداد شده و جرم محسوب می‌شود."

 استثناعات جرم بودن ربا

در حالات زیر ربا جرم نیست و شامل مجازات رباخواری نمیگردد:

الف) ربا بین زن و شوهر: طبق تبصره‌ی ۳ ماده‌ی ۵۹۵ تعیین شده:«هرزمان قرارداد مذکور بین پدر و فرزند یا زن و شوهر بسته شود، شامل مقررات این ماده نخواهد بود.» البته راجع به ازدواج دائم و عقد موقت دو نظر وجود دارد: شماری معتقدند که در ربا بین زن و شوهر، عقد دائم یا موقت تفاوتی وجود ندارد و عده‌ای دیگر این شرط را صرفا مخصوص عقد دائم می‌دانند.

ب) اضطرار: مطابق تبصره‌ی ۲ ماده‌ی ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی «هرگاه اثبات شود ربادهنده در هنگام پرداخت وجه ناچار بوده است، از مجازات مذکور در این ماده‌ بخشوده خواهد شد.» به طور مثال چنانچه فرد به خاطر مشکلات مالی یا تهدید طرف مقابل، دست به پرداخت وجه اضافی بزند که در این صورت باید مجبور بودن او ثابت گردد.

ج) دریافت ربا توسط مسلمان از کافر: مطابق تبصره ۳ ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی که اگر مسلمان از کافر ربا بگیرد مشمول ضوابط این ماده نخواهد شد.

مجازات رباخواری

در قوانین کیفر اسلامی در خصوص مجازات رباخواری تعدادی جزا ذکر شده است. براساس سطر آخر ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی، مجازات رباخواری شامل حال مرتکبین، اعم از ربا دهنده، ربا گیرنده و رابط بین آنها می شود:

1. پس دادن سود به صاحب مال

2. شش ماه تا سه سال حبس

3. تا ۷۴ ضربه شلاق

4. پرداخت جزای نقدی برابر مال مورد ربا

کلام آخر:

امیدواریم تا اینجا پاسخ خود را در خصوص ربا و مجازات رباخواری گرفته باشید، مسئله رباخواری از جمله موضوعاتی است که امروزه در جوامع رایج شده و شاکیان زیادی در دادگاه ها دارد. اگر به دنبال یک وکیل خوب هستید که در این زمینه راهنمای شما باشد، موسسه داوری حقوقی تحکیم غیاث با داشتن وکلای برتر و با تجربه، بهترین گزینه برای انتخاب شماست.