با امضا شدن قرارداد میان وکیل و موکل و شروع یک رابطهی حقوقی، وظایف و مسئولیتهایی بر گردن هردوی آنها قرار میگیرد. گاهی اوقات بین وکیل و موکل اختلافاتی شکل میگیرد و اگرچه بسیار نادر، اما گاهی خیانت وکیل به مراجع خود نیز صورت گرفته است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم بهصورت واضح و خلاصه حقوق شمارا از زبان مشاور موسسه حقوقی تحکیم غیاث خاطرنشان کنیم.
وکیل در برابر موکل متعهد است و خیانت وکیل یک امر غیراخلاقی میباشد. در حقیقت تعهد به معنای انجام کارهای است که اخلاق و قانون بر ما مشخص کردهاند. انجام ندادن تعهدات وکیل در حق موکل نه تنها وجحه نامطلوبی در اجتماع دارد بلکه ازلحاظ قانونی هم قابلپیگیری میباشد. در ابتدا به تعهداتی که یک وکیل به موکل خود دارد میپردازیم.
1. انجام صادقانه وکالت
وکیل موظف است ضمن انجاموظیفهی خود طبق قرارداد از پیشامضا شده میان خود و موکل، مهمات و مقدمات وکالت را نیز انجام دهد.
الف-انجام وکالت بر اساس قرارداد: زمانی که صحبت از تعهدات وکیل در مقابل موکل میشود، انجام وکالت به سود موکل از اصلیترین وظایف وی مطرح میشود. در صورت امضای قرارداد وکیل موظف است تمام تعهدات ذکرشده را انجام دهد اما اگر وکالت بهصورت غیر قراردادی بودن وکالت، وکیل فقط باید الزامات فعل وکالت را بهجا آورد.
ب-انجام الزامات فعل وکالت: مسئولیتی که بر دوش یک وکیل است بسیار فراتر از صرفاً دفاع کردن از حق موکل خویش میباشد، وظیفهی اصلی یک حقوقدان کمک به برقراری عدالت در جامعه و سوق دادن افراد به سمت پیروی از قانون است.
2. انجام کار به سود موکل
اگرچه وکیل نباید از حدود مشخصشده در قوانین مدنی، آیین دادرسی و دیگر قوانین و آییننامهها تجاوز کند اما موظف است تمام تلاش خود را برای حفظ مصلحت موکل خود انجام دهد، همچنین فقط میتواند در مواردی که بهصراحت به او اجازهنامه کتبی دادهشده ورود کند و از اختیارات خود فراتر نرود.
3. حفظ اسرار و رازداری وکیل
مطابق ماده 30 قانون وکالت، وکیل موظف است اسراری که بهواسطه شغل خود از آنها مطلق شده را به دلیل حفظ اعتبار، شرف و حیثیت موکل حفظ کند. همچنین مطابق ماده 81 آییننامه کانون وکلای دادگستری، وکیلی که بهموجب شغل وکالت از اسراری مطلع شده و آنها را افشا کند، مشمول مجازات میشود؛ بنابراین یک وکیل نهتنها ازلحاظ اخلاقی بلکه از منظر قانونی نیز موظف به رازداری میباشد.
4. تقدیم صورتحساب به موکل
پس از اتمام کار وکیل موظف است صورتحسابی از تمامی اقدامات و معاملاتی که در زمان وکالت انجام داده به موکل خود تقدیم کند. زمان این حسابرسی معمولاً در انتهای کار یا در زمان منحل شدن قرارداد وکالت است.
5. پس دادن اموال و اسناد موکل
وکیل وظیفه دارد تا تمام مطالبات وصولشده را به موکل بازگرداند و حق ندارد پولی که از بدهکاران گرفته را تا اتمام زمان وکالت نزد خود نگه دارد. همچنین وکیل باید تمامی اسناد و اوراقی که نزد او بهصورت امانت بوده را نیز بدون هیچ دخل و تصرفی به موکل بازگرداند.
شغل وکلا اساساً با مسائل حقوقی، مالی و خصوصی مردم مرتبط است همچنین ممکن است وکالت بهصورت کاری باشد که این نوع قرارداد اختیار انجام بسیاری از امور را بر عهده وکیل قرار میدهد. برای اثبات این جرم نیاز است که ابتدا نوع رابطه وکالت مشخص شود که میتوانید بهصورت کامل این مبحث را در مقالهی انواع وکالتنامه از منظر حقوقی بخوانید.
خیانتدرامانت چه زمانی اتفاق میافتد؟
زمانی که وکیل دادگستری با اختیاراتی که دارد موجب خسارت و زیان در اموال موکل خود شود، یا مدارک وامانت های او را مفقود کند در حقیقت جرم خیانتدرامانت رخداده است.
مجازات خیانتدرامانت وکیل
مطابق ماده 673 قانون مجازات اسلامی، اگر فرد با به دست آوردن کاغذی که نوشته ندارد اما دارای مهر و امضا است و به هر طریقی آن را به دست آورده، سو استفاده کند، به 1 الی 3 سال حبس محکوم خواهد شد.
همچنین مطابق ماده 674، اگر مال یا اوراقی بهمنظور وکالت به فردی داده شود و آن فرد این اموال مذکور را به مصرف رسانده، گم و مفقود کرده ویا هر عملی که موجب متضرر شدن صاحبمال شود انجام دهد به 6 ماه تا 3 سال حبس محکوم میشود.
خیانت درامانت وکیل قابل گذشت است؟
خیانتدرامانت وکیل تنها یک فعل غیراخلاقی در مقابل موکل نیست و موجب خراب شدن دیدگاه عموم مردم در خصوص این حرفه میشود، اگرچه با بخشایش شاکی خصوصی، قاضی در مجازات وکیل تخفیف قائل میشود اما بهصورت کلی به علت تخریب افکار عمومی مجازاتی شامل حال او میشود.
همانطور که بالاتر اشاره شد، وکیل مسئولیتهایی در قبال موکل دارد که در صورت عدم انجام آنها موکل میتواند خسارت عدم تحقق تعهد را مطالبه کند.
شرایط مطالبه خسارت عدم تحقق تعهد
مطابق ماده 221 قانون مدنی، این تخلف یا باید متضاد با قرارداد باشد و یا با قوانین و عرف مغایرت داشته باشد. همچنین در ماده 226 ذکرشده است که باید در قرارداد بین وکیل و موکل مدت معینی تعیینشده باشد و این زمان فرارسیده باشد.
البته اینگونه نیست که همه شرایط به ضرر وکیل باشد و در صورت وقوع حادثهای که از اختیارات وی خارج بوده، مطابق ماده 227 و 229 مجازات شامل حال او نمیشود.
چگونه بابت خیانت وکیل از او شکایت کنیم؟
ابتدا دادخواستی به زبان رسمی فارسی با ذکر مشخصات شخصی شاکی و متشاکی نوشته و بهصورت واضح خواسته خود را ذکر کنید و سپس آن را به دادگاه تقدیم کنید. هرگز چند خواسته متفاوت را در یک دادخواست بیان نکنید.
کلام آخر
خیانت وکیل یک امر غیراخلاقی در جامعه محسوب میشود که نیازمند پیگیری میباشد. این مطالب با همکاری داور موسسه حقوقی تحکیم غیاث جمعآوری و ذکرشده است و چنانچه شما در جایگاه وکیل و موکل در این زمینه پرسش دارید میتوانید با ما در تماس باشید.